Төмөр барс жилийн босгон дээр иргэний агаарын тээврийн салбараас тэтгэвэртээ гарсан ахмадууд 90 мянган төгрөгтэй хадгаламжийн дэвтэр гардлаа. Иргэний нисэхийн ерөнхий газрын даргын тушаалаар "Ахмадын сан бцрдццлэх, захиран зарцуулах, хяналт тавих журам" батлагдсаны дагуу 500 гаруй ахмад настан анхны хишйг хцртсэн нь тэр. Монголд анх удаа бий болсон "Ахмадын сан" хэмээх шинэлэг, хцмццнлэг цйл ажиллагааны талаар " сонирхож, ИНЕГ-ын Ахмадын хорооны дарга П.Эрдэнэ-Очиртой манай сурвалжлагч ярилцсаныг уншигчдадаа толилуулъя.
-Танай байгууллага ахмадууддаа хүндэтгэл үзүүлэхийн нэмэгдэл тэтгэвэр олгож эхэлсэн тухай сайхан мэдээ сонслоо. Сард хэдэн төгрөг олгож байна вэ ?
-ИНЕГ-аас агаарын тээврийн салбарт он удаан жил ажиллаж, гавьяаныхаа амралтаа эдэлж буй ахмадууддаа хүндэтгэл үзүүлж, төрөөс авч буй тэтгэвэр дээр нь байгууллагын Ахмадын сангаас сар бүр 30 мянган төгрөг олгож байх шийдвэр гаргасанд баяртай байна. Энэ бол ахмад үеийнхний хөдөлмөр, зүтгэлийг үнэлж, баярлуулж байгаа сайхан хэрэг юм. Шинэ сарын өмнө Иргэний нисэхийн ерөнхий газрын дарга Г.Даваа болон захиргааны зүгээс ахмадууддаа хүндэтгэл үзүүлж хүлээж авахдаа хүн бүрт 90 мянган төгрөгтэй "Хаан" банкны хадгаламжийн дэвтэр гардуулсан. Оны эхний гурван сарын тэтгэврийг олгосон нь энэ. Аливаа бэлэг, өглөг их бага байх нь чухал биш. Хамгийн гол нь чин сэтгэлээсээ өгч байгаад л учир байгаа юм. Ахмадууд бид магнай тэнийн баярласан.
-Ахмадын сантай болсон анхны байгууллага санхүүжилтээ хэрхэн шийдсэн бол?
-Сангийн хөрөнгийг хэд хэдэн эх үүсвэрээс бүрдүүлэх юм билээ. Байгууллагын тухайн жилийн үйл ажиллагааны зардлын хэмнэлтээс цалингийн нийт сангийн 3.0 хүртэл хувтай тэнцэх хэмжээний хөрөнгө бол хамгийн гол эх үүсвэр юм. Сангийн тухайн жилийн зарцуулагдаагүй үлдэгдэл, иргэд, бусад байгууллагаас санд өгсөн хандив, тусламж, тоног төхөөрөмж, бараа материал, бусад эд зүйлс, сангийн хөрөнгийг банкинд хадгалуулсан хүү болон бусад эх үүсвэрээс хөрөнгө бүрдэж байна. Сангийн хөрөнгийн хэмжээг байгууллагын санхүүгийн байдал, зах зэалийн тухайн үеийн нөхцлийг харгалзан Удирдах зөвлөл тоггооно.
-Ахмадын сангийн Удирдах зөвлөл хөрөнгийн зарцуулалтад хяналт тавина гэж ойлгож болох уу ?
-Сангийн журамд зааснаар сангийн захиран зарцуулах эрхийг Иргэний нисэхийн ерөнхий газрын захиргаа, Үйлдвэрчний эвлэлийн хороо, Ахмадын хорооноос ижил тоогоор томилогдсон Сангийн удирдах зөвлөл эдлэнэ. Удирдах зөвлөлөөс сангийн гүйцэтгэх захирал, хяналтын зөвлөлийн даргыг томилно.
Удирдах зөвлөл нь есөн хүний бүрэлдэхүүнтэй, Зөвлөлийн дарга нь байгууллагын дарга байна. Туүнээс гадна хяналтын зөвлөлд байгууллагьш захиргаа, Ахмадын хороо, ҮЭ-ийн хорооны тус бүрийн төлөөлөл орно. Санд төвлөрсөн хөрөнгийг хэрхэн зарцуулсан талаарх тайланд хяналтын зөвлөлийнхөн мониторинг хийж сангийн Удирдах зөвлөлд танилцуулах журамтай.
-Хэрэв ИНЕГ-ын дарга, удирдлага солигдвол Ахмадын сангийн үйл ажиллагаанд нөлөөлөх үү ?
-Байгууллагын дарга хэн байх нь Ахмадын санд нөлөөлөхгүй болов уу. ИНЕГ-ын даргаар хэн нэгэн томилогдоход сонин хэвлэлээр ёс юм шиг л баахан шуугих юм. Хэн нэгнийгээ гоочилж, амар тайван ажиллах аргагүй болгох хэнд хэрэгтэй юм бэ. Өө сэвгүй өндөг шиг, эсвэл өчүүхэн ч сул талгүй дарга байна гэдэг юу л бол. Харин сайн чанар нь аль болох давамгай байвал нийгэмд хэрэгтэй гэдгийг чухалчлах ёстой байх. ИНЕГ-ын дарга нарын хэн нь ч ахмад үеийнхэндээ хүндэтгэлтэй ханддаг. Ямар ч даргын үед ахмад үеийнхнээ сэтгэл дундуур байлгасан асуудал байхгүй. Манай хороонд харьяалалтай иргэний агаарын тээврийн салбараас тэтгэвэрт гарсан 500 гаруй ахмад байна. Тэд бүгдээрээ ИНЕГ, МИАТ компанид ажиллаж, залуу халуун насаа нисэхэд л өнгөрүүлсэн хүмүүс.
Миний хувьд Иргэний агаарын тээврийн удирдах ерөнхий газар гэж байхад л агаарын тээвэртэй амьдралаа холбосон. Үе үеийн дарга нартай 40 гаруй жил хамтран ажиллаж байгаад тэтгэвэртээ гараад хэдэн жил болжбайна. Одоо ахмадьн хорооны даргын ажлыг аваад удаагүй байна.
Ер нь иргэний агаарын тээвэр бол маш сайн бэлтгэгдсэн боловсон хүчинтэй байгууллага. 1950-иад оноос эхлэн хуучнаар ЗХУ-д нисгэгч, инженер техникийн ажилтан, мэргэжилтнээ бэлтгэсэн. Жилд 35-40 хүн сургуульд явдаг байлаа. Одоогийн дарга нар, нисгэгчид 1970-80-аад оны үеийн оюутнууд. Өнөөдөр тэд бүгдээрээ туршлагатай ажилтнууд болжээ. ИНЕГ-ын удирдлага, дарга нар салбарынхаа онцлог, үйл ажиллагааг мэддэг бэлтгэгдсэн хүмүүс. Энэ бол маш чухал шалгуур. Мэргэжлийн хүн салбараа удирдана гэдэг давуу тал. ИНЕГ-ын дарга Г. Даваа, өмнө нь ажиллаж байсан Батмөнх, Дагва нар бидний гараар сургуульд явж, боловсрол эззмшсэн ажлын гараагаа нисэхээс эхэлсэн мэргэжлийн хүмүүс. Олон жилийн өмнөөс иргэний агаарын тээвэр боловсон хүчний хангалтад онцгой анхаарч байсных гэж хэлмээр байна.
-Ахмадын сантай боллоо гэж танайхан ам сайтай байна. Сар бүр тэтгэвэр өгөхөөс өөр төлөвлөж байгаа ямар ажил байна вэ?
-Сангийн хөрөнгө оруулалт нэмэгдэж цаашид өргөжинө гэдэгг бид итгэлтэй байгаа. Журамд зааснаар, өндөр насны тэтгэвэрт гарсан ахмад настанд нэмэгдэл тэтгэвэр, тэтгэмж олгох, хөдөлмөр, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэх, орон сууцтай болоход нь дэмжлэг үзүүлэхэд сангийн үйл ажиллагаа чиглэгдэнэ. ИНЕГ-ын Ахмадын хорооны өндөр настан болон үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалах өвчин, хурц хордлогын улмаас нийтийн хамгааллын холбогдох хууль тоггоомжийн дагуу хөдөлмөрийн чадвараа бүрэн алдаж, тахир дутуугийн тэтгэвэрт гарсан хүмүүс ахмад настны нэгэн адил Сангаас нэмэгдэл тэттэвэр авах эрхтэй" гэж журамд заасан нь бий. Ахмадуудынхаа төлөө хийж буй сайн үйлсийнх нь төлөө үе, үеийн удирдлагадаа ахмад настнууд талархаж байгаагаа илэрхийлж, ажил хөдөлмөрийн өндөр амжилт хүсч, өөдрөг явахын ерөөл дэвшүүлж байна.
"Зууны мэдээ" 2010.02.23
Wednesday, February 24, 2010
Tuesday, February 23, 2010
Ахмад тээвэрчнээр шагнагдлаа
ЗТБХБ-ын сайдын 2010 оны 42 дугаар тушаалаар тус газрын Ахмадын хорооны өндөр настан Намжилын Лхагва-г "Ахмад тээвэрчин"-ээр баталж үнэмлэх олголоо.
Н.Лхагва нь Тээврийн эдийн засагч, техникч-механикч мэргэжилтэй. Тээврийн яамны Барилга трейстийн Авто баазад 1966-1985 онд ашиглалт эрхэлсэн орлогч
дарга, Авто тээврийн 28-р баазад 1985-1990 онд ерөнхий механик, МИАТ ХК-ийн авто баазад 1990 –2005 онд ашиглалт эрхэлсэн орлогч, дарга, хэсгийн дарга, ерөнхий механик, засвар техник үйлчилгээний механикаар ажиллаж байгаад өндөр насны тэтгэвэрт гарсан.
Улсад 39 жил, Иргэний нисэхийн байгууллагад 15 жил ажилласан.
Н.Лхагва нь автопарк, гараажийг технологийн дагуу зохион байгуулах, тохижуулах, автомашин, механизмуудаар хөнгөн шуурхай, сааталгүй үйлчлэх зорилтуудыг амжилттай биелүүлж, шинэ залуу ажилчдыг ажилд нь дадлагажуулах, мэргэжилдээ өсөх мэргэшихэд нь өөрийн биеэр үлгэрлэн ажилладаг байсан юм.
Н.Лхагва нь улирлын болон графикт техник үйлчилгээний ажлуудыг автомашин механизмийн явсан км, ажилласан мото цагаас хамааран графикийн дагуу хөдөлмөр зохион байгуулалтын өндөр түвшинд хийж гүйцэтгэснээр аэродромын үйлчилгээний болон орон нутаг дахь тусгай тоноглолтой автомашин механизмуудын техникийн бэлэн байдлыг цаг ямагт ханган, өөрийн оюун мэдлэгээ дайчлан ажлын гологдолгүй ажилладаг тэргүүний ажилтан төдийгүй онол практикийг хослуулан автомашинд учирсан эвдрэл гэмтлийг богино хугацаанд оношлон илрүүлэх, автомашины засварт зогсох хугацааг богиносгох зэрэгт идэвх санаачлагатай ажиллаж, автобаазын техникийн бэлэн байдлын коэффицентийг 0,93 хувьд, парк ашиглалтын коэфицентийг 0,66 хувьд байнга бэлэн байлгаж, засварын ажилчдаа чадварлаг удирдан зохион байгуулан, техникийн үйлчилгээ засварыг хугацаанд нь чанартай хийлгэн ажиллаж байсан байна.
Н.Лхагвагийн хөдөлмөрийг өндрөөр үнэлж, Ардын хувьсгалын 50, 60, 70, 80 жилийн ойн медалиуд, 1975, 1980, 1985, 1990 онуудад V, VI, VII, VIII таван жилийн гавшгайч, 2001 онд ДБЯ-ны Жуух бичиг, 2002 онд Монгол улсын “Онц тээвэрчин” цол тэмдэг, 1985онд Үйлдвэрчний эвлэлийн “Тэргүүний ажилтан” цол тэмдгээр тус тус шагнагдаж байсан.
Тэтгэврээ нэмэгдүүлэх боломжтой
Би цалингаасаа тодорхой хувийг нь нийгмийн даатгалд шимтгэл хэлбэрээр төлдөг.
Энэ нь сүүлд бидний авах тэтгэвэр юм. Гэхдээ хуулиараа нийгмийн даатгалд шимтгэл төлөх хамгийн дээд хэмжээ нь хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 108 мянган төгрөгийг 10 дахин нэмэгдүүлсэн хэмжээ буюу 1080 000 төгрөг байдаг аж.
Хэрэв та 5 сая төгрөгийн цалинтай байлаа ч 1080 мянган төгрөгөөсөө л шимтгэл төлнө гэсэн үг. Харин сайн дураараа шимтгэл төлөгчид 648 000 төгрөгөөс шимтгэл төлдөг. Өөрөөр хэлбэл шимтгэл төлөх цалингийн хэмжээ хязгаартай байдаг аж.
Тэгвэл тэтгэврээ нэмэгдүүлэх зорилгоор сайн дураараа шимтгэл нэмж төлөх боломж нээгдэж эхэллээ.
ИНЕГ “Байгууллагын тэтгэврийн сан” бий болгосон нь дээрх боломжийн нэг жишээ болж байна. Ийм сан байгуулж, хамтран ажиллах тухай Санамж бичигт НХХЯ-ны дэд сайд Д.Нямхүү, МҮЭХ-ны ерөнхийлөгч С.Ганбаатар, ИНЕГ-ын дарга Г.Даваа нар өнөөдөр гарын үсэг зурлаа. Гарын үсэг зурах ёслолын үеэр НХХ-ийн дэд сайд хэлэхдээ, цаашдаа тэтгэврийн сангийн ийм хэлбэрийг дэмжих зорилгоор бусад бололцоотой байгууллагуудад тэтгэврийн сан бүрдүүлэхийг уриална гэсэн юм.
Энэ санд байгууллага, ажилчид 50:50 хувиар хуримтлал үүсгэх юм. Гэхдээ байгууллагын боломж нэмэгдвэл оруулах хувь хэмжээгээ нэмэгдүүлж болно гэнэ. Түүнчлэн хүнд ажил хийдэг нарийн мэргэжлийн ажилчдынхаа төлөө илүү хувь төлж ч бас болох аж.
Сангийн хувьд заавал 5 жил хуримтлал оруулж байж тэтгэмж авах боломж бүрдэх бөгөөд 5 жилээс өмнө ажлаасаа өөрчлөгдвөл зөвхөн өөрийн оруулсан хувийг хүүтэй нь авах юм. Түүнчлэн сангийн хуримтлалаа ашиглаж чадаагүй тохиолдолд гэр бүл, үр хүүхдэд нь шилжих бололцоотой ажээ. Энэ санг байгууллагын удирдлага, үйлдвэрчний байгууллага, төрийн бус байгууллагын төлөөлөл орсон зөвлөл хянаж ажиллах ажээ.
Энэ нь сүүлд бидний авах тэтгэвэр юм. Гэхдээ хуулиараа нийгмийн даатгалд шимтгэл төлөх хамгийн дээд хэмжээ нь хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 108 мянган төгрөгийг 10 дахин нэмэгдүүлсэн хэмжээ буюу 1080 000 төгрөг байдаг аж.
Хэрэв та 5 сая төгрөгийн цалинтай байлаа ч 1080 мянган төгрөгөөсөө л шимтгэл төлнө гэсэн үг. Харин сайн дураараа шимтгэл төлөгчид 648 000 төгрөгөөс шимтгэл төлдөг. Өөрөөр хэлбэл шимтгэл төлөх цалингийн хэмжээ хязгаартай байдаг аж.
Тэгвэл тэтгэврээ нэмэгдүүлэх зорилгоор сайн дураараа шимтгэл нэмж төлөх боломж нээгдэж эхэллээ.
ИНЕГ “Байгууллагын тэтгэврийн сан” бий болгосон нь дээрх боломжийн нэг жишээ болж байна. Ийм сан байгуулж, хамтран ажиллах тухай Санамж бичигт НХХЯ-ны дэд сайд Д.Нямхүү, МҮЭХ-ны ерөнхийлөгч С.Ганбаатар, ИНЕГ-ын дарга Г.Даваа нар өнөөдөр гарын үсэг зурлаа. Гарын үсэг зурах ёслолын үеэр НХХ-ийн дэд сайд хэлэхдээ, цаашдаа тэтгэврийн сангийн ийм хэлбэрийг дэмжих зорилгоор бусад бололцоотой байгууллагуудад тэтгэврийн сан бүрдүүлэхийг уриална гэсэн юм.
Энэ санд байгууллага, ажилчид 50:50 хувиар хуримтлал үүсгэх юм. Гэхдээ байгууллагын боломж нэмэгдвэл оруулах хувь хэмжээгээ нэмэгдүүлж болно гэнэ. Түүнчлэн хүнд ажил хийдэг нарийн мэргэжлийн ажилчдынхаа төлөө илүү хувь төлж ч бас болох аж.
Сангийн хувьд заавал 5 жил хуримтлал оруулж байж тэтгэмж авах боломж бүрдэх бөгөөд 5 жилээс өмнө ажлаасаа өөрчлөгдвөл зөвхөн өөрийн оруулсан хувийг хүүтэй нь авах юм. Түүнчлэн сангийн хуримтлалаа ашиглаж чадаагүй тохиолдолд гэр бүл, үр хүүхдэд нь шилжих бололцоотой ажээ. Энэ санг байгууллагын удирдлага, үйлдвэрчний байгууллага, төрийн бус байгууллагын төлөөлөл орсон зөвлөл хянаж ажиллах ажээ.
Thursday, February 18, 2010
Ахмадуудаа хүлээн авч хүндэтгэл үзүүллээ
ИНЕГ-ын дарга Г.Даваа тус газрын болон харъяа байгууллагуудын харъяалалтай ахмадуудаа хүлээн авч хүндэтгэл үзүүллээ.
Арга хэмжээнд ИНЕГ-ын удирдлагууд, алба салбарын дарга нар, ахмадын хорооны шинэ дарга оролцлоо. Энэ үеэр нийт ахмадуудад шинээр байгуулагдсан "Ахмадын сан"-гийн үйл ажиллагааг тайлбарлан таниулж, 2010.01.01-нээс эхлэн нийт харъяаллын ахмадууддаа сар бүр 30 хүртэл мянган төгрөгийн нэмэгдэл тэтгэврийг хамгийн олон салбартай гэх "Хаан банк"-ны картаар дамжуулан тус сангаас олгож эхлэж байгаа юм. Өнөөдрийн байдлаар ИНЕГ, харъяа байгууллагуудад, орон нутгийн нисэх буудлуудад нийт 510 өндөр настан энэ нэмэгдэл тэтгэвэрт хамрагдаж байна. Сангийн үйл ажиллагааг нийт ахмадууд талархалтайгаар хүлээн авлаа.
Мөн 80 нас хүрч буй 8 ахмадад ИНЕГ-ын дарга алд цэнхэр хадаг, мөнгөн аяга дурсгаж, сайн сайхныг хүсэн ерөөсөн юм.
ИНЕГ-аас өмнөх жилүүдэд ахмадууддаа олон төрлийн тэтгэмж, дэмжлэг үзүүлдэг байсан ба эдгээрт жил бүр тодорхой төсөв зарцуулж, сүүлийн жилүүдэд зардал тогтмол өсч ирсэн байдаг. Ахмадуудад зарцуулдаг тэтгэмж нь нийт ахмадуудад жигд хуваарилагддаггүй, цөөн тооны ахмад тэтгэмжид хамрагддаг, явдал чирэгдэл болдог байсан энэ байдлыг халах, ИНЕГ, түүний харъяа байгууллагаас олгох нэмэгдэл тэтгэврийн санг бүрдүүлэх, өндөр насны тэтгэвэрт гарсан ахмад настанд нэмэгдэл тэтгэвэр, тэтгэмж олгох, хөдөлмөр, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэх, орон сууцтай болоход нь дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор Ахмадын талаар гарсан хууль, Засгийн газрын тогтоол шийдвэрүүдийг үндэслэн ИНЕГ-ын "Ахмадын сан"-г байгуулж, сангийн үйл ажиллагааг эхлүүлж байгаа болно.
Цаашдаа одоогийн ажиллаж байгаа ажилтнууд буюу "ирээдүйн ахмадуудад" энэ сангийн үйл ажиллагааг холбож өгөх ба ингэснээр тухайн ажилтан тэтгэвэрт гартлаа санд мөнгө хуримтлуулж, тэтгэвэрт гарсны дараа "нэмэгдэл тэтгэвэр"-ийг энэ сангаас хүртэх боломжтой болно.
Арга хэмжээнд ИНЕГ-ын удирдлагууд, алба салбарын дарга нар, ахмадын хорооны шинэ дарга оролцлоо. Энэ үеэр нийт ахмадуудад шинээр байгуулагдсан "Ахмадын сан"-гийн үйл ажиллагааг тайлбарлан таниулж, 2010.01.01-нээс эхлэн нийт харъяаллын ахмадууддаа сар бүр 30 хүртэл мянган төгрөгийн нэмэгдэл тэтгэврийг хамгийн олон салбартай гэх "Хаан банк"-ны картаар дамжуулан тус сангаас олгож эхлэж байгаа юм. Өнөөдрийн байдлаар ИНЕГ, харъяа байгууллагуудад, орон нутгийн нисэх буудлуудад нийт 510 өндөр настан энэ нэмэгдэл тэтгэвэрт хамрагдаж байна. Сангийн үйл ажиллагааг нийт ахмадууд талархалтайгаар хүлээн авлаа.
Мөн 80 нас хүрч буй 8 ахмадад ИНЕГ-ын дарга алд цэнхэр хадаг, мөнгөн аяга дурсгаж, сайн сайхныг хүсэн ерөөсөн юм.
ИНЕГ-аас өмнөх жилүүдэд ахмадууддаа олон төрлийн тэтгэмж, дэмжлэг үзүүлдэг байсан ба эдгээрт жил бүр тодорхой төсөв зарцуулж, сүүлийн жилүүдэд зардал тогтмол өсч ирсэн байдаг. Ахмадуудад зарцуулдаг тэтгэмж нь нийт ахмадуудад жигд хуваарилагддаггүй, цөөн тооны ахмад тэтгэмжид хамрагддаг, явдал чирэгдэл болдог байсан энэ байдлыг халах, ИНЕГ, түүний харъяа байгууллагаас олгох нэмэгдэл тэтгэврийн санг бүрдүүлэх, өндөр насны тэтгэвэрт гарсан ахмад настанд нэмэгдэл тэтгэвэр, тэтгэмж олгох, хөдөлмөр, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэх, орон сууцтай болоход нь дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор Ахмадын талаар гарсан хууль, Засгийн газрын тогтоол шийдвэрүүдийг үндэслэн ИНЕГ-ын "Ахмадын сан"-г байгуулж, сангийн үйл ажиллагааг эхлүүлж байгаа болно.
Цаашдаа одоогийн ажиллаж байгаа ажилтнууд буюу "ирээдүйн ахмадуудад" энэ сангийн үйл ажиллагааг холбож өгөх ба ингэснээр тухайн ажилтан тэтгэвэрт гартлаа санд мөнгө хуримтлуулж, тэтгэвэрт гарсны дараа "нэмэгдэл тэтгэвэр"-ийг энэ сангаас хүртэх боломжтой болно.
Subscribe to:
Posts (Atom)